“ศาลาด่านโมเดล” จากผลการศึกษาและปฏิบัติงานวิชาการในพื้นที่ พัฒนาสู่ข้อเสนอเชิงนโยบายเป็นหนึ่งในโครงการหนุนเสริม ปฏิญญาอ่าวลันตา การขับเคลื่อนสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน
สถาบันนโยบายสาธารณะ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และ สสส. สานพลังความร่วมมือทางวิชาการ ร่วมกับอำเภอเกาะลันตา และเทศบาลตำบลศาลาด่าน ร่วมผลักดันและสร้างความร่วมมือเพื่อสร้างการท่องเที่ยวปลอดภัย ใส่ใจสิ่งแวดล้อม พื้นที่ต้นแบบ “ศาลาด่านโมเดล”
การท่องเที่ยวเชิงชาติพันธุ์ชาวเลอุรักลาโว้ย (Ethnic Tourism) และการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ (Eco Tourism) ควบคู่กับการสร้างความปลอดภัย (Safety Tourism) เท่าทันต่อสถานการณ์ความเปลี่ยนแปลง
ผศ.ดร.พงค์เทพ สุธีรวุฒิ รองอธิการบดีฝ่ายบริหารและยุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ได้กล่าวว่า สถาบันนโยบายสาธารณะ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (สนส.) ได้ลงมาทำงานบริการวิชาการในพื้นที่เพื่อหนุนงานการพัฒนา โดยได้รับทุนสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ในการรวบรวมจัดทำฐานทรัพยากรในพื้นที่ ทั้งฐานทรัพยากรธรรมชาติ วิถีวัฒนธรรม เศรษฐกิจ และการเตรียมรับมือกับความเปลี่ยนแปลงทั้งภัยคุกคามทางธรรมชาติ สาธารณภัย ภัยพิบัติและความเปลี่ยนแปลงทางสังคม เป็นการร่วมคิดร่วมสร้างให้เกิดความมั่นคงทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม วิถีวัฒนธรรม สุขภาพ และสิ่งแวดล้อม และเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนปฏิญญาอ่าวลันตา ของอำเภอเกาะลันตา มีกระบวนการการรวบรวมข้อมูลในพื้นที่ และการจัดเวทีการมีส่วนร่วมแสดงความคิดเห็น มีนักวิจัยจากทางสถาบันนโยบายสาธารณะ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ นำหลักวิชาการมาวิเคราะห์สรุปเป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจ ในการเลือกโซนในตำบลศาลาด่าน เป็นพื้นที่ต้นแบบ ศาลาด่านโมเดล เส้นทางต้นแบบ “การท่องเที่ยวปลอดภัย ใส่ใจสิ่งแวดล้อม” และได้นำเสนอเป็นนโยบายสาธารณะให้กับทางเทศบาลตำบลศาลาด่านประกาศเป็นนโยบายการพัฒนาต่อไป
นายนพรัตน์ ศรีพรหม นายอำเภอเกาะลันตา มีความยินดีและขอบคุณทางสถาบันนโยบายสาธารณะ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และสสส. และภาคีต่าง ๆ ที่ได้มาขับเคลื่อนกับทางเทศบาลตำบลศาลาด่าน ร่วมกับทางอำเภอเกาะลันตา ทางผู้นำ ท้องที่ ท้องถิ่น ของตำบลศาลาด่าน ถือว่าเป็นโครงการที่สำคัญ ในการที่จะเป็นส่วนหนึ่งของปฏิญญาอ่าวลันตา และเป็นเจตน์จำนงร่วมในการพัฒนาตำบลศาลาด่าน และอำเภอเกาะลันตา ที่น่าสนใจก็คือการที่จะพัฒนาการท่องเที่ยวกระแสหลักควบคู่กับการท่องเที่ยวโดยชุมชน การท่องเที่ยวโดยวิถีชาติพันธุ์ ในพื้นที่ตำบลศาลาด่าน ซึ่งจะเป็นการสร้างความยั่งยืนในกับพื้นที่ ความยั่งยืนให้กับพี่น้องประชาชน จะทำอย่างไรให้ชุมชนโต๊ะบาหลิว หมู่ที่ 1 บ้านศาลาด่าน ซึ่งเป็นชุมชนของพี่น้องชาวเล ซึ่งมีลักษณะเฉพาะทางชาติพันธุ์ ลักษณะเฉพาะทางวิถีชีวิต ประเพณี วัฒนธรรม การทำมาหากิน การประกอบอาชีพ ประมงพื้นบ้านของชาวเล เป็นสิ่งที่น่าอนุรักษ์ เป็นสิ่งที่น่าสนใจ
ทั้งหมดทั้งมวล ถูกผูกโยงเพื่อที่จะอนุรักษ์ แสดงถึงอัตลักษณ์ท้องถิ่น ควบคู่กับการท่องเที่ยวอย่างปลอดภัย ขยายผลไปยังการท่องเที่ยวเชิงนิเวศของป่าโกงกางผืนใหญ่ ตั้งแต่หมู่ 1 บ้านศาลาด่าน ไปที่หมู่ 5 บ้านโล๊ะดุหยง และชุมชนท่องเที่ยวสำคัญหมู่ 4 บ้านทุ่งหยีเพ็ง ตรงนี้จะเป็นกิจกรรมที่เป็นอีกไฮไลท์สำคัญที่จะได้ช่วยกันขับเคลื่อนพัฒนา ศาลาด่านโมเดล สอดรับกับปฏิญญาอ่าวลันตา และเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน ของอำเภอเกาะลันตา จังหวัดกระบี่ ต่อไป
นายพงศ์สวัสดิ์ ดำรงอ่องตระกูล นายกเทศมนตรีตำบลศาลาด่าน ได้กล่าวถึงการพัฒนาพื้นที่ เพื่อให้ประชาชนชาวตำบลศาลาด่านได้อยู่ดีมีสุข มีสิ่งแวดล้อมดี เศรษฐกิจดี มีความปลอดภัย และเท่าทันกับความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ สำหรับข้อเสนอเชิงนโยบายที่ทางสถาบันการศึกษาได้มานำเสนอ เป็นผลจากกระบวนการมีส่วนร่วม เป็นสิ่งสำคัญที่ทำให้การพัฒนาของตำบลศาลาด่านมีความรอบด้านมากยิ่งขึ้น ต้องขอบคุณทาง ม.อ. ทาง สสส. และผู้เกี่ยวข้องทุกท่าน สิ่งที่เราได้รับถือว่าเป็นโอกาสที่ดี และจะได้นำเสนอสภาเทศบาล ตามกระบวนการมีส่วนร่วม ซึ่งจะเป็นสิ่งที่ดีมาก ๆ ถ้ามันสามารถเกิดขึ้นได้จริง ตามที่เราวางแผนกัน ก็จะทำให้ประชาชนในพื้นที่ ที่เขารอโอกาส ได้ทำงาน ได้สร้างฐานะด้วยตัวของเขาเอง โดยเฉพาะหมู่ที่ 5 ที่เรากำลังจะพูดถึง ไปเชื่อมโยงกับท่องเที่ยวที่ทุ่งหยีเพ็ง
สำหรับการประกาศแผนพัฒนาในส่วนนี้ เราจะใช้หลักการมีส่วนร่วมและธรรมาภิบาล เนื่องจากว่าตำบลศาลาด่านเรามีวิถีชีวิตที่อยู่รวมกันหลายศาสนาวัฒนธรรม เรียกว่าพหุวัฒนธรรม ไม่ว่าจะเป็นพี่น้องชาวไทยเชื้อสายมุสลิมดั้งเดิม พี่น้องชาวอุรักลาโว้ย รวมถึงพี่น้องชาวจีนโพ้นทะเล และชาวไทยพุทธที่มาในสายของข้าราชการ รวมถึงนักท่องเที่ยวชาวยุโรป ศาลาด่านโมเดลเหล่านี้ เราจะต้องแสดงหรือประชาสัมพันธ์ให้เขาได้รับรู้ว่า วิถีชีวิต อัตลักษณ์ของศาลาด่าน เราเป็นแบบนี้ เราควรจะต้องมีเรื่องราวให้ผู้มาเยือนให้ทราบถึงความเป็นไปและเคารพในความเป็นศาลาด่านโมเดลให้ทราบทั่วกัน
นายวิชิต ยะลา นายกสมาคมธุรกิจการท่องเที่ยวเกาะลันตา ได้ให้มุมมองถึงการพัฒนาการท่องเที่ยวกระแสหลัก และการท่องเที่ยวกระแสรอง คือการท่องเที่ยวโดยชุมชน จำเป็นต้องมีการหนุนเสริมซึ่งกันและกัน ทั้งนี้ การท่องเที่ยวโดยชุมชน จะเป็นกลไกสำคัญในการดูแลอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รวมทั้งวิถีวัฒนธรรม สำหรับศาลาด่านโมเดล ที่ได้มีการออกแบบเส้นทางท่องเที่ยว เป็นเส้นทางการท่องเที่ยวเชื่อมโยง นับว่าเป็นประโยชน์อย่างยิ่ง ที่จะช่วยเพิ่มคุณค่าและมูลค่าด้านการท่องเที่ยวจากกลุ่มนักท่องเที่ยวกระแสหลัก ที่จะมีการพัฒนาการบริการให้มีคุณภาพมาตรฐาน สำหรับในประเด็นเรื่องความปลอดภัย นับว่าจำเป็นและสำคัญอย่างยิ่งเช่นกัน การเตรียมความพร้อมเพื่อรับมือกับภัยพิบัติต่าง ๆ จะเป็นการสร้างความมั่นใจ ให้แก่ชาวเกาะลันตาและนักท่องเที่ยว ในภาคเอกชนก็มีความยินดีอย่างยิ่งในการให้ความร่วมมือ กับทั้งทางอำเภอเกาะลันตาเพื่อหนุนเสริม ปฏิญญาอ่าวลันตา กับทางเทศบาลตำบลศาลาด่าน ในการช่วยพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวทางเลือกใหม่ และกับสถาบันการศึกษาที่นับว่าเป็นคุณูปการกับพื้นที่ในการยกระดับด้านความรู้ศักยภาพต่าง ๆ ให้ดียิ่ง ๆ ขึ้นต่อไป
นายประดิษฐ์ นิจไตรรัตน์ จาก สำนักพัฒนาภาคสัมพันธ์และวิเทศสัมพันธ์ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ หรือ สสส. ซึ่งเป็นผู้สนับสนุนทุนในการขับเคลื่อนงานในครั้งนี้ ได้กล่าวถึง ความร่วมมือในครั้งนี้ว่า ภารกิจของ สสส. เป็นการส่งเสริมให้คนไทยมีสุขภาวะที่ดีใน 4 มิติ ทั้งกาย จิต สังคม ปัญญา ซึ่งการขับเคลื่อนงาน ศาลาด่านโมเดลนับว่า เป็นการทำงานของภาควิชาการควบคู่กับท้องถิ่น ท้องที่ และภาคส่วนต่าง ๆ ประเด็นหลักคือความมั่นคงด้านฐานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และเชื่อมโยงไปถึงด้านเศรษฐกิจ และสังคมวัฒนธรรม เหล่านี้ จะส่งผลต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนเกาะลันตาโดยภาพรวม ซึ่งทาง สสส. ก็รู้สึกยินดี และพร้อมจะร่วมเป็นส่วนหนึ่งให้คนเกาะลันตาและผู้มาเยือน #เกาะลันตา ได้มีโอกาสในการได้รับการพัฒนาที่ดี เป็นสังคมสุขภาวะ เท่าทันโลกของความเปลี่ยนแปลงในยุคปัจจุบัน
………………………………………………………………..
